Σαν σήμερα: Όταν ο Κολοκοτρώνης φυλακίστηκε για εσχάτη προδοσία - Η δίκη που έμεινε στην Ιστορία

Σαν σήμερα, στις 7 Σεπτεμβρίου 1833, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης –ο θρυλικός «Γέρος του Μοριά» και πρωτεργάτης της Επανάστασης του 1821– ρίχνεται στις φυλακές του Ιτς Καλέ στο Ναύπλιο, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία εναντίον του ανήλικου τότε βασιλιά Όθωνα.

Η Ελλάδα είχε συχνά την τραγική μοίρα να στρέφεται εναντίον των ίδιων της των ηρώων. Ο Κολοκοτρώνης, στα 63 του χρόνια, έζησε αυτή την αδικία. Στα απομνημονεύματά του, που υπαγόρευσε αργότερα στον Γεώργιο Τερτσέτη, περιγράφει την εμπειρία του:

«Μ’ έβαλαν έξι μήνες μυστική φυλακή, χωρίς να δω άνθρωπο εκτός του δεσμοφύλακα… Δεν ήξερα γιατί μ’ είχαν κλεισμένο. Σκέφτηκα πως ίσως η Κυβέρνηση, βλέποντας την υπόληψη που είχα στον λαό, με φυλάκισε για να μου κόψει την επιρροή».

Η καταδίκη σε θάνατο - Τι έγινε με Πολυζωίδη, Τερτσέτη

Τον Απρίλιο του 1834 ξεκίνησε η δίκη του. Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο Αναστάσιος Πολυζωίδης και μέλος ο Γεώργιος Τερτσέτης, που αντιστάθηκαν στις πιέσεις. Παρά τις καταθέσεις υπέρ του, μετά την παρέμβαση του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Σχινά, τόσο ο Κολοκοτρώνης όσο και ο Δημήτριος Πλαπούτας καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Παρά την αντίσταση των δικαστών Αναστάσιου Πολυζωΐδη και Γεωργίου Τερτσέτη, η απόφαση του δικαστηρίου ήταν καταδικαστική. Ωστόσο, τρεις μέρες μετά τη δίκη, η ποινή θανάτου μετατράπηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη, καθώς η είδηση είχε προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στους κατοίκους του Ναυπλίου. Έναν χρόνο αργότερα, το 1835, με την ενηλικίωσή του, ο βασιλιάς Όθωνας υπέγραψε την αποφυλάκιση του Κολοκοτρώνη και των συντρόφων του. Ο Κολοκοτρώνης έγραψε αργότερα: «Η υποδοχή που μου έκανε ο λαός, με έκαμε να λησμονήσω όλες τις δυστυχίες που πέρασα».

Τα αντίποινα στους δικαστές

Η στάση των δύο αδέκαστων δικαστών δεν έμεινε χωρίς συνέπειες. Ο Πολυζωΐδης και ο Τερτσέτης παύθηκαν από τα καθήκοντά τους, προπηλακίστηκαν και κακοποιήθηκαν από ανθρώπους της Αντιβασιλείας, ενώ οδηγήθηκαν και σε δίκη με την κατηγορία της «άρνησης υπηρεσίας». Δημόσιος κατήγορος ήταν ο ίδιος Σκωτσέζος Έντουαρντ Μάσον, που είχε ζητήσει την καταδίκη του Κολοκοτρώνη σε θάνατο.

Μάλιστα, ο Τερτσέτης, απευθυνόμενος με οργή στον ξένο δικαστή, είχε πει τη χαρακτηριστική φράση: «Ποιός είσαι εσύ που παίζεις με ημάς εις την γη της γεννήσεώς μας;»

Τελικά, και οι δύο αθωώθηκαν εν μέσω θερμών χειροκροτημάτων. Σήμερα, οι ανδριάντες τους κοσμούν την πρόσοψη του Δικαστικού Μεγάρου της Τρίπολης, ενώ απέναντί τους δεσπόζει το άγαλμα του έφιππου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη – μια συμβολική υπενθύμιση ότι, έστω και αργά, η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα μπορεί να αποδοθεί.

Το τρέιλερ της ταινίας «Η δίκη των δικαστών», αφιερωμένη στο «όχι» των Πολυζωίδη, Τερτσέτη στην καταδίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη:

Ο άνθρωπος και ο στρατηγός

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε το 1770 στη Μεσσηνία. Από μικρός βρέθηκε στη φωτιά των αγώνων, αφού ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους όταν ο ίδιος ήταν μόλις 10 ετών. Πολέμησε αδιάκοπα, κατέφυγε στη Ζάκυνθο όπου υπηρέτησε στον αγγλικό στρατό και το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία.

Με το ξέσπασμα της Επανάστασης το 1821, ο «Γέρος του Μοριά» έγινε η ψυχή του Αγώνα στην Πελοπόννησο. Η νίκη στο Βαλτέτσι, η άλωση της Τριπολιτσάς και η συντριβή του Δράμαλη στα Δερβενάκια ανέδειξαν τη στρατηγική του ιδιοφυΐα. Παρά τους εμφυλίους και τις διώξεις, κράτησε ζωντανή την Επανάσταση μέχρι και την κομβική ναυμαχία στο Ναυαρίνο.

Η υστεροφημία του «Γέρου του Μοριά»

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο Κολοκοτρώνης συντάχθηκε με τον Καποδίστρια, ενώ αφού πρώτα είχε καταδικαστεί για θάνατο, αργότερα τιμήθηκε από τον Όθωνα με τον βαθμό του αντιστράτηγου. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, στην Αθήνα, υπαγόρευσε τα απομνημονεύματά του στον Τερτσέτη, αφήνοντας πολύτιμη παρακαταθήκη για την ιστορία του Έθνους.

Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου 1843 από εγκεφαλικό επεισόδιο. Έμεινε όμως στη μνήμη ως ο μεγάλος ηγέτης που, παρά τις διώξεις και τις αδικίες, αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στην ελευθερία της πατρίδας.